Tomasz Smolicz

---

Życiorys

Tomasz Smolicz, znany polski pilot, przyszedł na świat w Kutnie, gdzie rozpoczął swoją edukację w gimnazjum. W swojej młodości, w wieku zaledwie 14 lat, zaczął swoją przygodę z lataniem, zdobywając pierwsze doświadczenia w szybowcach. W sierpniu 1947 roku przeszedł praktyczne szkolenie na szybowcu SG-38, które miało miejsce w szkole szybowcowej nad jeziorem Nider, znanym później jako Jezioro Kwiecko, zlokalizowanym w Nowym Młynie, w pobliżu Żydowa, w województwie szczecińskim. Już w następnym roku uczestniczył w szkoleniu na szybowcach takich jak SG-38 oraz Grunau Baby II, będąc jednocześnie junakiem hufca lotniczego powiązanego z paramilitarną Służbą Polsce.

W 1949 roku Tomasz zdał maturę w Warszawie i rozpoczął studia inżynierskie na Wydziale Lotniczym Wyższej Szkoły Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S. Rotwanda. W roku akademickim 1952/53 uzyskał oczekiwany dyplom inżyniera na Politechnice Warszawskiej. Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę w Instytucie Lotnictwa WSK Okęcie, a następnie przeszedł do Inspektoratu Kontroli Cywilnych Statków Powietrznych w Warszawie, gdzie kontynuował swoją karierę lotniczą.

W obliczu odwilży w 1956 roku, Tomasz zaangażował się w lotnictwo sportowe i rozpoczął działalność w Aeroklubie Warszawskim. W trakcie szkolenia na samolocie Ił-14 podjął pracę w PLL „Lot”. Jego drogę lotniczą relacjonowała polska ilustrowana prasa fachowa, a tygodnik „Skrzydlata Polska” opublikował artykuł z jego zdjęciami oraz anons na okładce. Szkolenia trwały od grudnia 1963 roku do czerwca 1964 roku. W Polskich Liniach Lotniczych „Lot” Tomasz Smolicz szkolił się oraz pracował aż do 1993 roku, osiągając status pilota instruktora oraz kierownika Oddziału Metodyki Latania.

W trakcie swojej kariery pilotował różnorodne typy samolotów, w tym Po-2/CSS-13, LWD Junak, Zlin, Ił-14, Ił-18, Ił-62/62M oraz Boeing 767. Po raz pierwszy wcielił się w rolę kapitana komercyjnego statku powietrznego 3 czerwca 1966 na trasie Warszawa – Poznań – Warszawa, gromadząc ponad dwadzieścia tysięcy godzin nalotu.

17 maja 1972 roku, jako drugi pilot (pierwszy oficer) samolotu Ił-62 „Mikołaj Kopernik” pod dowództwem kapitana Damiana Żuchowskiego, otworzył regularne transatlantyckie połączenie lotnicze PLL LOT z Warszawy do Chicago. Również w następstwie, 16 kwietnia 1973 roku, był częścią załogi, która uruchomiła rozkładowe połączenie między Warszawą a Nowym Jorkiem. W 1983 roku, 23 czerwca, w roli kapitana przewiózł papieża Jana Pawła II samolotem Ił-62M (rejestracja SP-LBE) z Krakowa do Rzymu, po zakończeniu drugiej oficjalnej wizyty papieża w Polsce.

W 1985 roku, na Politechnice Warszawskiej, uzyskał stopień naukowy doktora dzięki pracy poświęconej wpływowi procesów decyzyjnych pilota na sterowanie samolotem komunikacyjnym podczas finiszowania lądowania. W 1988 roku wprowadzał system Obiektywnej Kontroli Lotu, będąc współtwórcą TTM – systemu rejestracji parametrów lotu dla samolotów Boeing 767. Te innowacje przyczyniły się do poprawy bezpieczeństwa lotów.

Jako pionier w PLL „Lot”, wypowiedział do pasażerów słowa: „Tu mówi wasz kapitan”, co było przełomowym momentem w komunikacji w powietrzu. Jednym z ważniejszych wydarzeń w jego karierze miała miejsce 11 marca 1990 roku, gdy pilotował Iła-62M w locie do Ameryki. Z powodu nadmiernej amplitudy drgań jednego z silników, podjął decyzję o jego wyłączeniu, co zapobiegło potencjalnej tragedii. Lot powrotny do Europy, odbył się jako techniczny, bez pasażerów, z wykorzystaniem tylko trzech silników.

Po zakończeniu kariery pilota, wykładał na Politechnice Rzeszowskiej i w Wyższej Szkole Oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie, a także prowadził szkolenia w wielu instytucjach. Uczestniczył w licznych konferencjach międzynarodowych takich jak ICAO oraz IATA „Safety Foundation”, gdzie zajmował się problematyką czynnika ludzkiego w lotnictwie, a także był ekspertem w zakresie zarządzania zasobami załogi (Crew Resource Management, CRM).

Jako specjalista, komentował wydarzenia lotnicze w polskich mediach, współpracując z Polskim Radiem, tygodnikiem Przekrój oraz portalami takimi jak Wirtualna Polska czy Interia. Jego wypowiedzi były cytowane przez Polską Agencję Prasową oraz Informacyjną Agencję Radiową. Kapitan Tomasz Smolicz wystąpił w dwóch odcinkach popularnego serialu „Czarny”, wyreżyserowanego przez Tomasza Orlicza, gdzie omawiał katastrofy lotnicze, w tym „Kopernika” i „Kościuszki”. Był także amatorskim pisarzem, który z pasją zgłębiał historię lotnictwa, pisząc artykuły o tematyce historycznej.

Życie prywatne

Tomasz Smolicz był osobą, która prowadziła bogate życie pełne pasji i zaangażowania. Jego miłość do sportu przejawiała się nie tylko w narciarstwie, gdzie pracował jako instruktor, ale także w pływaniu, w którym aktywnie uczestniczył przez dekadę jako członek sekcji pływackiej klubu Sparta Warszawa.

Wielojęzyczność Smolicza była jego ogromnym atutem; porozumiewał się płynnie w języku angielskim. Oprócz aktywności sportowych, Tom tworzył również poezje, co podkreślało jego wrażliwość i twórczą naturę. Jego córka, Monika, również jest znana w środowisku modelingu, jako była modelka oraz właścicielka agencji modeli i modelek Rebel Models w Warszawie.

Jako osoba, która pasjonowała się lotnictwem, Tomasz rekreacyjnie latał w tzw. małym lotnictwie. Był również obecny na ważnych uroczystościach, przemawiając jako świadek historii, zwłaszcza podczas ceremonii upamiętniających katastrofy lotnicze. Jego wkład w wiele takich wydarzeń był szczególnie ceniony.

Wielu z nas dowiedziało się o smutnej wiadomości dotyczącej śmierci tego wyjątkowego pilota od redakcji mediów branży lotniczej, takich jak Przegląd Lotniczy Aviation Revue, portal WWW dlapilota.pl, a także pracodawców, takich jak Ośrodek Kształcenia Lotniczego Politechniki Rzeszowskiej oraz PLL “Lot”. Na łamach mediów popularnych, takich jak se.pl, również pojawiły się informacje o tej stracie.

“Lubiany w środowisku, niekłamany autorytet, kopalnia wiedzy lotniczej” – to słowa, które padły na temat Tomasza Smolicza w mediach społecznościowych oraz na stronie internetowej Przeglądu Lotniczego.

Jego pogrzeb miał miejsce na Powązkach Wojskowych, gdzie znajduje się grób rodzinny (kwatera B, rząd 14, grób 16). Uroczystości pożegnalne odbyły się 30 listopada 2022 roku, co było wzruszającym momentem dla wszystkich, którzy go znali i cenili.

Twórczość

– Tomasz Smolicz: Lima, Oskar… Opowiadania lotnicze. Kraków-Wrocław: Wydawnictwo Literackie, 1985. ISBN 83-08-01407-0. Książka nie posiada numerów stron.

– Tomasz Smolicz: Lima… …Oscar… …Tango: opowiadania nie tylko lotnicze: Marzenia piękne… Pragnienia naiwne. Wydanie własne autora, 2013, s. 202. (pol.).

– Tomasz Smolicz: Zasady lotu. Warszawa: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Zarząd Główny, Polskie Linie Lotnicze Lot Wydział Szkolenia, 1980. Książka nie ma numerów stron.

– Tomasz Smolicz: Wybrane zagadnienia psychologii inżynierskiej, Konspekt wykładów. Warszawa: PLL LOT, 1982. Brak numerów stron w publikacji.

– Morawski J.M., Smolicz T.: Uskok wiatru – działanie na samolot, środki zmniejszające zagrożenie. Technika Lotnicza i Astronautyczna, 1982, Część I – Nr I, str. 5–6, Część II – Nr 2, str. 5–8.

– ’Pilot Error’ as Information Problem w: International Symposium on Aviation Psychology, 6th, Columbus, OH, Apr. 29-May 2, 1991, Proceedings. Vol. 2. Ohio State University, 1991, s. 1038–1043.

– Czynnik ludzki w operacjach lotniczych. Człowiek, możliwości i ograniczenia – uwarunkowania psychofizjologiczne, Ryszard R. Makarowski, Tomasz T. Smolicz, Kosowizna: Adriana Aviation, 2012, ISBN 978-83-935911-0-7. Brak numerów stron w książce.

– Psychologia lotnicza dla pilotów. Warszawa: Polskie Linie Lotnicze „Lot” S.A. Książka nie zawiera numerów stron.

– Czynnik ludzki w procesie szkolenia lotniczego, Ryszard R. Makarowski, Tomasz T. Smolicz, Dęblin: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych, 2016, ISBN 978-83-64636-34-9. Brak numerów stron w książce.

– Czynnik ludzki w lotnictwie: podręcznik pilota, Tomasz T. Smolicz, Piotr P. Makarowski, Ryszard R. Makarowski, Gdańsk: Wydawnictwo AKAM, 2020, ISBN 978-83-945334-5-8. Książka nie posiada numerów stron.

– Tomasz T. Smolicz, „Wicehrabia” w PLL LOT, [w:] Przegląd Lotniczy, Warszawa, marzec 2022, s. 32–37.

---

Oceń: Tomasz Smolicz

---