Bronisław Stefan Oyrzanowski to postać, która odcisnęła wyraźne piętno na polskiej ekonomii. Urodził się 4 maja 1913 roku w Kutnie, a swoje życie zakończył 11 listopada 1997 roku w Krakowie.
Był on nie tylko ekonomistą, ale także docentem oraz profesorem zarówno nadzwyczajnym, jak i zwyczajnym nauk ekonomicznych. Jego szczególnym obszarem specjalizacji była jakość w ekonomii, co sprawia, że jego dorobek naukowy pozostaje istotnym punktem odniesienia dla wielu badaczy i praktyków w tej dziedzinie.
Życiorys
Bronisław Stefan Oyrzanowski urodził się w rodzinie, w której istotną rolę odgrywał jego ojciec, Feliks Oyrzanowski, lekarz w szpitalu św. Walentego w Kutnie, oraz matka, Kleotylda Maria Billiou de Toursou. Z tej rodziny pochodził również jego dwóch braci – Wiesław, który zginął w 1939 roku w KL Stutthow, oraz Andrzej, który zmarł w dzieciństwie.
Oyrzanowski ukończył w Kutnie Gimnazjum Państwowe im. Henryka Dąbrowskiego, a już w 1930 roku został redaktorem naczelnym miesięcznika uczniowskiego „Przebojem”. W kolejnych latach, od 1931 do 1936, studiował w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, uzyskując tytuł magistra. Jego edukację wzbogaciły studia na London School of Economics, które odbył w roku akademickim 1934/1935 oraz 1936/1937.
W 1937 roku rozpoczął pracę zawodową jako asystent w Instytucie Badania Koniunktur Gospodarczych i Cen w Warszawie. W styczniu 1939 przeniósł się do Krakowa, gdzie podjął zatrudnienie w Instytucie Ekonomicznym Polskiej Akademii Umiejętności.
Podczas II wojny światowej, w 1943 roku, Oyrzanowski był przez pewien czas więziony przez gestapo, gdyż udzielał pomocy więźniom oflagów. Jesienią tego samego roku wziął udział w tajnym nauczaniu, organizowanym przez Uniwersytet Jagielloński.
W 1945 roku uzyskał stopień doktora nauk ekonomicznych w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, co otworzyło mu drogę do pracy na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1950 roku studiował w Moskiewskim Państwowym Instytucie Ekonomicznym, a po powrocie do kraju rozpoczął wykłady w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Krakowie. W 1954 roku otrzymał tytuł docenta, a trzy lata później został profesorem nadzwyczajnym nauk ekonomicznych.
W latach 1959–1960 odbył studia w ramach stypendium Fundacji Forda na Uniwersytecie Harvarda oraz Massachusetts Institute of Technology. W 1961 roku objął stanowisko kierownika Wydziału Planowania i Programowania Komisji Gospodarczej ONZ ds. Afryki w Addis Abebie oraz Dakarze, a po powrocie do Polski ponownie podjął pracę na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1976 roku nadano mu tytuł profesora zwyczajnego nauk ekonomicznych, a w 1983 przeszedł na emeryturę. Pomiędzy rokiem 1985 a 1991 wykładał na University of Wisconsin.
Zmarł w Krakowie, a jego ostatnim miejscem spoczynku jest cmentarz Rakowicki, gdzie został pochowany w kwaterze IVb-zach, po prawej stronie Polaczka.
Prace naukowe
Badania naukowe miały na celu zgłębienie pięciu powiązanych tematów, które odgrywają kluczową rolę w zrozumieniu współczesnej gospodarki.
- zjawisko inflacji,
- wyzwania dotyczące rozwoju krajów określanych jako Trzeciego Świata,
- analiza historii doktryn ekonomicznych,
- kwestie związane z jakością w ekonomii,
- ogólne zagadnienia związane z ekonomią.
Publikacje
Bronisław Stefan Oyrzanowski jest autorem licznych publikacji dotyczących ekonomii i jakości. Jego prace odzwierciedlają bogate doświadczenie oraz wiedzę w tych dziedzinach. Poniżej znajduje się lista kluczowych tytułów:
- Zasady rozmieszczania sił wytwórczych, 1954,
- Problems of Inflation under Socialism, [w:] Inflation, Int. Economics As., Londyn 1962,
- Twenty years projection of Economic Development of Iraq and Possibilities of financing Housing Construction, 1974,
- Optimum quality level as function of wants, income and prices, XX Kongres EOQC, Belgrad 1979,
- Problems of Quality Formation from the Point of View of State, Community, Proceduer and Consumer, Warszawa 1980,
- Mała Encyclopedia Jakości, Warszawa 1984 (red. i współautor),
- Towards Precision of Quality Concept, Quality 1984,
- Jakość dla konsumenta, producenta i gospodarki narodowej, 1989,
- Najnowsza historia ekonomiczna Stanów Zjednoczonych w cyfrach i wykresach, 1990,
- Mikroekonomia, 1995,
- Integrated Quality costs of Design and of Manufacture, Proceedings of Quality Conference, Poznań, wrzesień 1996,
- Makroekonomia, 1997.
Działalność pozanaukowa
Bronisław Stefan Oyrzanowski był osobą niezwykle aktywną w różnych sferach życia społecznego. Jego działalność wykraczała poza ramy naukowe, co podkreśla jego udział w szeregu organizacji i stowarzyszeń.
- W latach 1953–1961 pełnił funkcję przewodniczącego Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, gdzie miał znaczący wpływ na rozwój myśli ekonomicznej w Polsce,
- W 1967 roku był jednym z założycieli oraz przewodniczącym Komisji Ekonomiki Jakości i Postępu Technicznego, co wskazuje na jego zaangażowanie w poprawę jakości produktów oraz technologii,
- W 1974 roku przewodniczył Komisji Kosztów Jakości Europejskiej Organizacji Sterowania Jakością, co pokazuje jego znaczącą rolę w międzynarodowych standardach jakości,
- Był również aktywnym członkiem Stowarzyszenia Bojowników o Wolność i Demokrację, co odzwierciedla jego zaangażowanie w kwestie społeczne i polityczne,
- Współzałożył oraz pełnił funkcje przewodniczącego i wiceprzewodniczącego w oddziale krakowskim Federacji Konsumentów, co świadczy o jego zaangażowaniu w ochronę praw konsumentów.
Jego wkład w działalność pozanaukową był nieoceniony i przyczynił się do wielu istotnych zmian w różnych dziedzinach społecznych oraz gospodarczych.
Ordery i odznaczenia
Bronisław Stefan Oyrzanowski został odznaczony na przestrzeni swojego życia wieloma prestiżowymi nagrodami. Wśród nich warto wymienić:
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Złoty Krzyż Zasługi, przyznany 28 września 1954 roku,
- Medal 10-lecia Polski Ludowej, otrzymany 15 stycznia 1955 roku,
- Złotą Odznakę Honorową Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego.
Przypisy
- Cmentarz Stare Powązki: JAKÓB RZEWUSKI, [dostęp 19.01.2024 r.]
- NinaN. Herzberg-Zielezińska, Dworek Feliksa Oyrzanowskiego Kutno [online], Dwory i Pałace Polski dipp.info.pl [dostęp 19.01.2024 r.]
- Regionalia Ziemi Łódzkiej [online], bc.wbp.lodz.pl [dostęp 19.01.2024 r.]
- Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 19.01.2024 r.]
- Lista Pamięci - In memoriam - Uniwersytet Jagielloński [online], in-memoriam.uj.edu.pl [dostęp 19.01.2024 r.]
- Jan Wiktor J.W. Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803–2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 210, ISBN 978-83-233-4527-5.
- Tadeusz T. Wawak, Znaczenie prof. dr Bronisława Oyrzanowskiego w nauce o jakości | Uniwersytet Jagielloński [online] [dostęp 13.06.2020 r.]
- Anna A. Gajdarska, Bronisław Oyrzanowski | Encyklopedia Zarządzania [online] [dostęp 13.06.2020 r.]
- M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 15.01.1955 r. Nr 0/165 – na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.
- a b M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1589 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej”.
- Prezesi Towarzystwa Ekonomicznego w Krakowie [dostęp 19.01.2024 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Jerzy Czerbniak | Marian Zientalski | Adam Kersten | Mieczysław Altman | Juliusz Marso | Tomasz Smolicz | Franciszek Hirszberg | Adam Stebelski | Jerzy Kopania | Andrzej Marian Bartczak | Mariusz Żydowo | Zbigniew Osiński (1926–2001) | Ewa Sławińska-Dahlig | Teresa Wolińska | Izaak Kersz | Tadeusz Witkowski (informatyk) | Władimir WietczinkinOceń: Bronisław Stefan Oyrzanowski