Józef Trepto

---

Życiorys

Józef Trepto przyszedł na świat w rodzinie Antoniego i Heleny z Wierzbickich. Miał brata, Wiktora Trepto, który nosił pseudonim „Elma” i był żołnierzem ZWZ-AK, a niestety zginął w 1941 roku w Warszawie. Trepto był również stryjem Jolanty Ajlikow-Czarneckiej, żyjącej w latach 1929–2007. W czasie I wojny światowej brał udział w walkach w szeregu Legionów Polskich. Po odzyskaniu niepodległości, w 1918 roku rozpoczął swoją służbę w Wojsku Polskim. Jako podporucznik, w 1919 roku, był zaangażowany w wojnie polsko-czechosłowackiej, co przyniosło mu odznaczenia, a w 1920 roku dowodził szwadronem podczas wojny polsko-bolszewickiej.

Z dniem 3 maja 1922 roku został awansowany do stopnia rotmistrza, z datą senioralną ustaloną na 1 czerwca 1919 roku oraz z 291. lokatą w korpusie jazdy, który w 1924 roku został przekształcony w kawalerię. Jego oddziałem macierzystym był 1 pułk szwoleżerów. W listopadzie 1924 roku, przeszły z 1 pułku szwoleżerów, otrzymał przydział do 2 Dywizji Kawalerii w Warszawie, na stanowisko II oficera sztabu. W okresie przełomu maja i czerwca 1926 roku dowodził 2 szwadronem samochodów pancernych w Warszawie.

Awansując 18 lutego 1928 roku na majora z datą senioralną 1 stycznia 1928 roku oraz 32. lokatą w korpusie kawalerii, pełnił obowiązki w dowództwie I Brygady Kawalerii w Warszawie. Z dniem 2 listopada 1928 roku, po pomyślnym złożeniu egzaminu wstępnego oraz odbyciu wymaganego okresu stażu liniowego, został przeniesiony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie jako uczestnik kursu w latach 1928–1930. 1 listopada 1930 roku, po ukończeniu kursu i uzyskaniu dyplomu oficera dyplomowanego, ponownie trafił do dowództwa 2 Dywizji Kawalerii w Warszawie, gdzie objął funkcję szefa sztabu.

23 marca 1932 roku został przeniesiony do 1 pułku szwoleżerów w Warszawie, gdzie objął stanowisko zastępcy dowódcy pułku. Wczesną wiosną 1935 roku zmienił miejsce służby, stając się szefem sztabu w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr I. Od 30 marca 1938 roku aż do 4 października 1939 roku pełnił obowiązki dowódcy 2 pułku szwoleżerów. Józef Trepto był aktywnym działaczem obozu narodowego oraz honorowym członkiem Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Starogardzie Gdańskim.

Po inwazji III Rzeszy na Polskę kontynuował dowodzenie 2 pułkiem szwoleżerów, co miało miejsce między innymi w walkach w rejonie Tczewa, gdzie kierował oddziałami OW „Starogard”. W kolejnych dniach konfliktu stał się dowódcą Warszawskiego pułku ułanów, formując tym samym improwizowany oddział kawalerii od 7 września 1939 roku. Po agresji ZSRR na Polskę został wzięty do niewoli przez Rosjan oraz przewieziony do obozu w Starobielsku. Wiosną roku 1940 funkcjonariusze NKWD zamordowali go w Charkowie, a jego ciało zostało potajemnie pochowane w zbiorowej mogile na Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 roku znajduje się tam oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. Figuruje również na Liście Starobielskiej NKWD pod numerem 3322.

Ordery i odznaczenia

Józef Trepto, jako zasłużony obywatel, został uhonorowany szeregiem odznaczeń, które podkreślają jego wkład w obronę i niepodległość kraju. Poniżej przedstawiamy listę jego osiągnięć w tej dziedzinie:

• Krzyż Niepodległości, przyznany 16 marca 1933,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 9 listopada 1932,
• Krzyż Walecznych, otrzymany trzykrotnie,
• Złoty Krzyż Zasługi, przyznany 19 marca 1937,
• Srebrny Krzyż Zasługi, nadany 7 grudnia 1927,
• Krzyż za Obronę Śląska Cieszyńskiego II klasy, przyznany 2 października 1919,
• Medal Pamiątkowy za Obronę Śląska Cieszyńskiego.

Upamiętnienie

W Polsce istnieje wiele miejsc pamięci poświęconych Józefowi Trepto, w tym symboliczne groby, które są zlokalizowane zarówno w Kutnie, jak i w Starogardzie Gdańskim. To właśnie tam stacjonował 2 pułk szwoleżerów, z którym był związany przez wiele lat swojej służby.

W dniu 5 października 2007 roku, minister obrony narodowej, Aleksander Szczygło, postanowił pośmiertnie awansować Józefa Trepto na stopień pułkownika. Ta ważna decyzja została publicznie ogłoszona 9 listopada 2007 roku w Warszawie, podczas ceremonii upamiętniającej „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Uroczystość ta miała na celu oddanie hołdu wszystkim ofiarom zbrodni katyńskiej.

W kwietniu 2010 roku, w ramach akcji „Katyń… pamiętamy” oraz „Katyń… Ocalić od zapomnienia”, na placu Zespołu Placówek Oświatowych numer 1 we Włoszczowie zasadzono Dąb Pamięci, który honoruje postać Józefa Trepto. Dąb Pamięci to symboliczny gest, który ma na celu zachowanie pamięci o bohaterze i jego dokonaniach.

Warto również zaznaczyć, że nazwisko Józefa Trepto zostało uwzględnione na tablicy pamiątkowej, która została odsłonięta 17 września 2012 roku. Tablica ta znajduje się w bazylice kolegiackiej Świętej Trójcy w Krośnie i jest częścią większej inicjatywy mającej na celu upamiętnienie mieszkańców Krosna i okolic, którzy stali się ofiarami tragicznych wydarzeń związanych z zbrodnią katyńską.

---

Oceń: Józef Trepto

---