Stanisław Roman Dangel

---

Życiorys

Stanisław Roman Dangel przyszedł na świat 29 sierpnia 1891 roku w rodzinie Stanisława Zygmunta, który był ziemianinem, oraz Janiny z domu Zawadzka. Jego ojcem był Jan, a bratem Stanisław Karol. W roku 1905 rozpoczął naukę w Gimnazjum gen. Pawła Chrzanowskiego w Warszawie, a maturę zdał w 1910 roku jako ekstern w rosyjskim VI Gimnazjum.

Studiował filozofię, począwszy od jesieni na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie w 1911 roku na Uniwersytecie w Berlinie, oraz od 1913 roku na Uniwersytecie we Lwowie. Niestety, wybuch II wojny światowej uniemożliwił mu ukończenie studiów i uzyskanie doktoratu. W tym czasie Dangel przebywał w Mińsku Litewskim oraz krótko w Warszawie w 1915 roku, a od 1916 roku ponownie w Mińsku Litewskim, gdzie początkowo pracował dla rosyjskiego Czerwonego Krzyża. Od 1917 roku organizował działania dotyczące edukacji i prasy w Związku Wojskowych Polaków Frontu Zachodniego.

W wyniku swojego zaangażowania, w 1918 roku objął kierownictwo polityczne polskiej akcji wojskowej w Mińszczyźnie, będąc równocześnie wiceprezesem Wydziału Opieki nad Zabytkami przy Centralnym Komitecie Obywatelskim w Mińsku. Po powrocie do Warszawy w maju 1918 roku, rozpoczął pracę w Departamencie Stanu dla Spraw Zagranicznych. Kiedy ten został przekształcony w Ministerstwo Spraw Zagranicznych w momencie odzyskania niepodległości przez Polskę, Dangel dołączył do Departamentu Politycznego MSZ. W roli delegata RP brał udział w pracach Międzynarodowej Komisji Alianckiej w Cieszynie na początku 1919 roku.

Opuszczając MSZ wiosną 1919 roku, był współzałożycielem Towarzystwa Straży Kresowej (TSK), a w latach 1920-1928 pełnił funkcję redaktora naczelnego propagandowego miesięcznika „L′Est Polonais”, wydawanego przy wsparciu MSZ w języku francuskim. Od 1930 roku był dyrektorem Izby Handlowej Polsko-Rumuńskiej, a od 1935 roku aż do wybuchu wojny pełnił funkcję dyrektora Centrali Zaopatrywania Instytucji Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie.

W obliczu września 1939 roku Dangel został odwołany od służby wojskowej i ewakuowany ze swoją instytucją na wschód, aż dotarł do Lwowa. Z powrotem w Warszawie zamieszkał przy ul. Szustra 3a w grudniu tego samego roku. Od tego momentu zaangażował się w działalność konspiracyjną jako organizator, a następnie od wiosny 1940 roku przewodniczący prezydium „Znaku” oraz przewodniczący kolegium redakcyjnego pisma „Znak”. Od grudnia 1939 roku, po swoim synu Janie, objął kierownictwo komórki wywiadu w Sztabie Głównym TAP.

Kiedy „Znak” stał się częścią Krajowej Rady, Dangel zasiadał w Tymczasowym Związku Rady, a od stycznia 1941 roku był członkiem Prezydium KN, odpowiedzialnym za kwestie polityczne. Pozostał liderem grupy „Znak”, która w 1942 roku przekształciła się w Związek Odrodzenia Narodowego. Niestety, 26 października 1942 roku został aresztowany w swoim mieszkaniu i zamordowany podczas śledztwa w siedzibie Gestapo w Alei Szucha.

Symboliczny grób Stanisława Romana Dangela znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w alei katakumbowej, grób 129 i 130.

Ordery i odznaczenia

Stanisław Roman Dangel był odznaczonym wieloma prestiżowymi orderami, co odzwierciedla jego znaczący wkład w historię Polski oraz zasługi dla narodu.

• Krzyż Niepodległości – 1933,
• Krzyż Walecznych – 1921,
• Złoty Krzyż Zasługi – 1939,
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami – pośmiertnie, 11 listopada 1943,
• Krzyż Armii Krajowej – pośmiertnie, 1968.

---

Oceń: Stanisław Roman Dangel

---