Jakub Hirszberg, znany również jako Hirschberg, urodził się 14 marca 1848 roku w Kutnie. Był notable przemysłowcem pochodzącym z Łodzi, który odegrał istotną rolę w rozwoju regionu.
Jako żydowski działacz społeczny, Hirszberg aktywnie angażował się w życie swojej społeczności, starając się wspierać rozwój kultury oraz inicjatyw społecznych wśród Żydów w Łodzi. Jego wkład w działalność przemysłową oraz społeczną pozostawił trwały ślad.
Zmarł 11 kwietnia 1914 roku w Berlinie, kończąc w ten sposób swoje życie, które było pełne ważnych osiągnięć i zaangażowania na rzecz społeczeństwa.
Życiorys
Jakub Hirszberg był wyjątkową postacią w historii Łodzi. Urodził się w rodzinie kupieckiej, a jego ojciec Teodor (1819–1889) prowadził działalność handlową oraz był właścicielem domu. Po przybyciu do Łodzi, Jakub rozpoczął karierę jako pośrednik w handlu przędzą oraz tkaninami z wełny czesankowej, skupiając się na wyrobach kamgarnowych.
W 1871 roku, pod adresem ul. Spacerowej (aktualnie al. T. Kościuszki) 23/25, założył swoją fabrykę, która specjalizowała się w produkcji trykotaży oraz innych wyrobów dziewiarskich, umiejscowioną na dwóch działkach pomiędzy ul. Spacerową a ul. Wólczańską. W 1884 roku firma została rozbudowana, a Jakub przyjął wspólnika, Maksa Wilczyńskiego. Wspólnie dążyli do dalszego rozwoju przedsiębiorstwa, co zaowocowało powstaniem towarzystwa akcyjnego „Hirszberg i Wilczyński”. Wkrótce przekształciło się ono w spółkę akcyjną, która przyjęła nazwę Towarzystwo Wyrobów Trykotażowych i Dzianych Jakub Hirszberg i Maks Wilczyński.
W ich zakładzie powstała także biblioteka, która była dostępna dla robotników bez dodatkowych opłat. Po kolejnych sukcesach, w 1899 roku wspólnicy rozszerzyli swoje działania, zakładając przędzalnię wełny czesankowej przy ul. Jana Kilińskiego 60. Wspólnicy doświadczyli licznych sukcesów, jednak po ich śmierci, firmą zajęli się spadkobiercy, w tym synowie Jakuba: Emil i Leon oraz Salomea, żona Maksa Wilczyńskiego.
W okresie II wojny światowej Niemcy przejęli przedsiębiorstwo na początku 1939 roku, przekształcając je w „Hirszberg Jacob & Wilczynski, AG, Erzeugung von Trikot– und Wirkwaren”. Po wojnie, w 1946 roku, zakład został upaństwowiony i przemianowany na Państwowe Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego nr 2 w Łodzi, a następnie na Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego im. Tomasza Rychlińskiego „Dresso”.
Jakub Hirszberg był również aktywnym uczestnikiem życia społecznego od 1908 roku, zasiadając w komitecie nadzorczym Towarzystwa Kredytowego m. Łodzi oraz w Radzie i Zarządzie Banku Handlowego w Łodzi. Był współzałożycielem i członkiem zarządu Łódzkiego Żydowskiego Towarzystwa Dobroczynności, a także członkiem władz Domu Starców oraz kuratorem Fundacji im. Hermana i Miny małżonków Konstadtów. Wchodził w skład komitetu jego budowy Żydowskiego Szpitala dla Dzieci im. Konstadtów. Minęła także chwila, gdy, z upoważnienia fundatorki Miny Konstadt, czuwał nad budową Domu Przedpogrzebowego na nowym cmentarzu żydowskim przy ul. Brackiej tzw. „nowym”.
Jakub był żonaty z Ernestyną z domu Kot (25 X 1851 – 31 I 1927) i miał trzech dzieci: synów Emanuela (Emila) Majera (ur. 8 lub 20 IX 1872 w Łodzi, zm. między X a XII 1939 w Łodzi) oraz Leona Leopolda (9 IX 1875 – 25 VI 1938), a także córkę Rozalię (Różę) (ur. 8 grudnia 1878). Był bratem fabrykanta Franciszka Hirszberga.
Jakub Hirszberg zmarł 11 kwietnia 1914 roku w Berlinie, a jego ostatni spoczynek znalazł 16 kwietnia w Łodzi, na cmentarzu żydowskim. W rodzinnym grobowcu, który został odnaleziony w połowie lat 80. XX wieku, spoczywa on obok swojej żony Ernestyny, ich syna Leona i córeczki Anieli Marii, a także córki Rozalii.
Przypisy
- Andrzej A. Kempa, Marek M. Szukalak, Żydzi dawnej Łodzi: słownik biograficzny Żydów łódzkich oraz z Łodzią związanych, Oficyna Bibliofilów, 2001, ISBN 978-83-87522-52-0 [dostęp 09.10.2022 r.]
- Izaak I. Kersz, Szkice z dziejów Gminy Żydowskiej oraz cmentarza w Łodzi, Łódź: Oficyna Bibliofilów, 1996, s. 107, ISBN 83-86058-69-2.
- Mirosław Jaskulski, Stare fabryki Łodzi, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami w Łodzi, Zora Łódź 1995, s. 58, ISBN 83-86699-01-9.
- Danuta i Lech Muszyńscy, Cmentarz Żydowski w Łodzi, Oficyna Bibliofilów 1995, s. 119, ISBN 83-86058-56-9.
- W momencie śmierci współwłaściciel fabryki wyrobów trykotowych „Hirszberg i Birnbaum”, SA, przy al. T. Kościuszki 23/25; foto portretowe w „Łódź w Ilustracji”, 1938, nr 28, s. 5 oraz w „Giewont”, 1928, nr 3, s. 138.
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Andrzej Raczko | Edward Kryściak | Tadeusz Regulski | Zdzisław Puzdrakiewicz | Lucjan PiątekOceń: Jakub Hirszberg