Jerzy Staniszkis

---

Dzieciństwo i edukacja

Jerzy Staniszkis był synem Witolda Teofila Staniszkisa (1880–1941) oraz Wandy Korwin-Piotrowskich (1887–1977). Miał dwóch braci, w tym Witolda Wincentego (1908-2008) oraz Olgierda Justyna (1910-2006), z którymi dzielił dzieciństwo.

W roku 1933 ukończył Gimnazjum imienia Stefana Batorego w Warszawie, a następnie kontynuował swoją edukację na Politechnice Warszawskiej. W czasie swojego studiów, które ukończył w 1945 roku, powrócił na uczelnię po przerwie spowodowanej wojną. Jerzy był pod opieką wybitnego nauczyciela, Bohdana Pniewskiego, co miało znaczący wpływ na jego przyszłą karierę.

W czasach swojej młodości, Staniszkis był harcerzem w 23 WDHiZ „Pomarańczarnia”. Ponadto, aktywnie uczestniczył w życiu akademickim, będąc członkiem Korporacji Akademickiej Sarmatia oraz Stowarzyszenia Filistrów Polskich Korporacji Akademickich.

II wojna światowa

W kampanii wrześniowej, w której brał udział, Jerzy Staniszkis pełnił funkcję podporucznika w 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich. Podczas tej kampanii wspierał obronę Modlina oraz uczestniczył w bitwie pod Kockiem. Niestety, w październiku 1939 roku, po początkowych zmaganiach, został wzięty do niewoli, co zadecydowało o jego losach w kolejnych latach wojny.

Przez resztę okresu konfliktu spędził czas w obozach jenieckich, które znajdowały się w Weilburgu, Ostenrode oraz Woldenbergu. Mimo trudnych warunków, udało mu się stać jednym z organizatorów oraz aktywnym uczestnikiem interesującego wydarzenia, jakim była „Olimpiada za drutami”, która miała miejsce w 1944 roku w Woldenbergu.

Praca naukowa

W lutym 1945 roku Jerzy Staniszkis powrócił do Warszawy po zakończeniu wojny i przez następne lata aktywnie angażował się w prace w Biurze Odbudowy Stolicy oraz Biurze Urbanistycznym Warszawy. Pracował także w Pracowniach Budownictwa Przemysłowego oraz Miastoprojekcie Stolica. W tym okresie brał udział w tworzeniu scenografii do wystawy pt. „Warszawa oskarża”, a także projektował plakaty do tej wystawy oraz inne, na przykład dla Muzeum Narodowego.

W latach 1946–1950 pełnił rolę asystenta na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. W 1950 roku objął stanowisko profesora w Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w Poznaniu. W czasie socrealizmu skupił się na architekturze wystawienniczej, wprowadzając nowatorskie rozwiązania w zakresie konstrukcji stelaży oraz mebli wystawowych.

Jako ekspert w dziedzinie architektury wystawienniczej, w 1960 roku wyjechał do Iraku, gdzie podjął pracę na Uniwersytecie Bagdadzkim. Następnie, w latach 1962–1987, zasiadał w gronie profesorów na Wydziale Architektury Uniwersytetu Detroit. Po wieloletniej pracy za granicą, Staniszkis powrócił do Polski w 1993 roku, zamieszkując z żoną Marią Elżbietą na warszawskim Ursynowie, w pobliżu Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.

Mając 83 lata, Jerzy Staniszkis zwyciężył w konkursie i zaprojektował Pomnik Armii Krajowej i Polskiego Państwa Podziemnego w Warszawie, co dowodzi jego nieustającej kreatywności oraz silnej więzi z ojczyzną.

Rodzina

Rodziną Jerzego Staniszkisa była Maria Elżbieta, urodzona z Szyllerów, która żyła w latach 1920–1999. Była ona córką Hanny oraz wnuczką Heleny Skłodowskiej-Szalay, której życie trwało od 1866 do 1961 roku.

Jerzy Staniszkis zmarł 17 marca 2009 roku w Warszawie, a jego ciało spoczęło w rodzinnym grobie na Cmentarzu ewangelicko-reformowanym przy ul. Żytniej w Warszawie (numer grobu: W-II-11).

Odznaczenia

Jerzy Staniszkis, wybitny przedstawiciel swojego pokolenia, został uhonorowany wieloma prestiżowymi odznaczeniami, które odzwierciedlają jego zasługi i wkład w rozwój Polski.

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1951 roku,
• Złoty Krzyż Zasługi, otrzymany w 1954 roku,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 27 września 2009 roku, pośmiertnie, za wybitne osiągnięcia i zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, a także za pracę w zakresie przestrzennego kształtowania środowiska,
• Krzyż Walecznych, który otrzymał aż czterokrotnie,
• Złoty Krzyż Węgierski.

---

Oceń: Jerzy Staniszkis

---